راهنمای اخذ بورسیه تحصیلی یا اسکالرشیپ 2021

بورسیه تحصیلی یا اسکالرشیپ چیست؟

بورسیه تحصیلی یا اسکالرشیپ، یک نوع کمک مالی است که براساس معیارهای مختلفی به دانش‌آموزان و دانشجویان برای پرداخت هزینه‌های ادامه تحصیل در مدارس، کالج‌های خصوصی و دولتی، دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی اعطا می‌شود. معیارهای بورسیه تحصیلی معمولاً ارزش‌ها و اهداف اهدا کننده یا بنیانگذار جایزه را نشان می‌دهد و شبیه به یک سرمایه گذاری است، زیرا دانشجو یک سرمایه برای آینده تلقی می‌شود. دریافت‌کنندگان بورسیه تحصیلی، برخلاف وام‌های تحصیلی، ملزم به بازپرداخت بورسیه تحصیلی نیستند، ولی ممکن است بعضی اسکالرشیپ‌ها شامل شرایطی خاص، مثل حفظ حداقل معدل یا انجام فعالیتی خاص توسط دریافت‌کننده، برای تداوم بورسیه تحصیلی باشند.

بعضی از بورسیه‌های تحصیلی به صورت مستقیما و توسط یک چک که به نام دانش آموز یا دانشجو صادر می‌شود پرداخت می‌شوند. به این نوع بورسیه‌های تحصیلی اصطلاحا One-time check گفته می‌شود. در سایر موارد، پول در اختیار موسسه یا دانشگاه محل تحصیل فرد قرار می‌گیرد و شهریه تحصیلی و اجاره محل زندگی دانشجو توسط موسسه محل تحصیل پرداخت می‌شود. مبلغ باقی مانده وجه بورسیه در اختیار دانشجوی دریافت‌کننده بورسیه قرار میگیرد. در ادامه به بررسی انواع بورسیه تحصیلی می پردازیم.

انواع بورسیه های تحصیلی

1.بورسیه تحصیلی بدون نیاز به انجام فعالیت خاص (Scholarship و Fellowship)

اسکالرشیپ و فلوشیپ نوعی کمک هزینه تحصیلی بر اساس شایستگی علمی است. این نوع بورسیه تحصیلی معمولا برای متقاضیان تحصیلات تکمیلی، از طرف دانشگاه‌ها و مراکز علمی و بیشتر نهادهای خیریه، بنیادها و افراد نیکوکار، به دانشجویان ممتاز اعطا می‌شود. دانشجویان درخواست کننده‌ی این نوع بورسیه، باید دارای مهارت‌های علمی بالا، رزومه خوب، معدل و نمره زبان عالی، توصیه نامه از طرف اساتید و انگیزه‌نامه مناسب باشند. معمولا دانشگاه‌ها برای تمدید این نوع کمک مالی، شرایط خاصی مثل معدل ترمی بالاتر از ۳ ( از ۴ نمره) دارند.

این بورسیه‌های تحصیلی ممکن است کل شهریه تحصیلی دانشجو و یا بخشی از آن را پوشش  دهند. دانشجویانی که این کمک هزینه‌ها را دریافت می‌کنند مسئولیت خاصی در قبال دانشگاه یا استاد نداشته و لازم نیست به ازای دریافت آنها برای دانشگاه یا استاد کار کنند. در بعضی از دانشگاه ها این اجازه به دانشجو داده می‌شود تا به موازات دریافت این بورسیه، دستمزدی را  نیز به عنوان دستیار تحقیقات یا دستیار آموزشی از دانشگاه دریافت کنند. بورسیه‌های تحصیلی بلاعوض خود به دو قابل تقسیم هستند:

• بورسیه تحصیلی کامل  (Full funded scholarship)

به معنی پرداخت تمامی هزینه های تحصیل دانشجو شامل هزینه درخواست، بلیط هوایی، شهریه، هزینه‌های اقامت در کشور مقصد، هزینه ماهانه و هزینه تحقیقات است. به این نوع بورسیه، بورسیه تحصیلی رایگان نیز گفته می‌شود.

• بورسیه تحصیلی جزئی (Partial scholarship)

در این نوع بورسیه تحصیلی، فقط قسمتی از هزینه‌های تحصیل و زندگی دانشجو پرداخت می‌شود. هر برنامه اسکالرشیپ جزئی متفاوت است و مبلغ بورسیه، هدف، محدودیت‌ها و شرایط تمدید بورسیه در توضیحات بورسیه نوشته شده است. به همین دلیل باید قبل از اقدام برای درخواست بورسیه‌های تحصیلی جزئی، جزئیات برنامه را با دقت مطالعه کرد.

2.گرنت (Grant)

گرنت کمک هزینه‌ای است که براساس نیاز دانشجو به حمایت مالی، از سمت نهادهای خصوصی و دولتی یا سازمان‌های خیریه برای هر سال تحصیلی جدید ارائه می‌شود. میزان این کمک هزینه‌ تحصیلی نیز متغیر است و شرایط دریافت آن نیز از سوی سازمان و یا نهاد ارائه‌دهنده مشخص می شود. شاید بنظر برسد که گرنت و فاند مفاهیم یکسانی هستند ولی اینطور نیست. گرنت کمک هزینه یا امتیازی است که از طرف دولت، شخص یا مقامات دیگر اهدا می‌شود ولی فاند مبلغی است که صرف هدفی خاص می‌شود و از هرجایی می‌تواند تامین شود و اهدایی نیست.

3.بورسیه‌های معافیت از شهریه (tuition waiver)

این بورسیه تحصیلی مخصوص معافیت از پرداخت شهریه است. بورسیه معافیت از شهریه تحصیلی غیر پولی است و با توجه به امتیاز داوطلبان در دوره پذیرش اعطا می‌شود. این معافیت ممکن است بصورت کامل باشد و یا بصورت تخفیف در هزینه شهریه دانشگاه. در برخی کشورها بجای اعطای بورسیه از این سیستم معافیت از پرداخت شهریه به عنوان پاداش برای دانشجویان ممتاز استفاده می‌شود. نکته قابل توجه این است که این معافیت می تواند برروی مورد خاصی مثل هزینه خوابگاه یا یک واحد درسی یا هزینه یک بازدید علمی، باشد. در ایمیل یا برگه ای که دانشگاه مقصد ارائه می‌دهد میزان و چگونگی دریافت این معافیت از پرداخت هزینه مشخص شده است.

4. بورسیه تحصیلی در قبال انجام فعالیت

بورسیه‌های تحصیلی در قبال انجام فعالیت به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. انواع بورسیه تحصیلی در قبال انجام فعالیت عبارتند از:

• Research Assistantship

دستیار تحقیق یا RA، در ازای معافیت کامل یا جزئی از شهریه یا دریافت کمک هزینه، به عنوان دستیار در کنار استاد کار (کار آزمایشگاهی یا دفتری) می‌کند. RA و TA دریافتی تقریبا یکسانی دارند ولی در کل RA بهتر از TA است چون شما باید روی پروژه دکترا خود کار کنید و اگر RA باشید نیازی نیست تدریس کنید و برای کار روی پروژه خودتان حقوق هم دریافت می‌کنید. بورسیه‌های تحصیلی RA و TA اغلب به دانشجویان دکترا تعلق می‌گیرد.

• Teaching Assistantship

دستیار تدریس یا TA، نوعی کار دانشجویی است و حقوق آن توسط استاد یا دانشگاه پرداخت می‌شود. دستیار آموزشی معمولاً همان استاد حل تمرین است که از دانشجویان تحصیلات تکمیلی بوده و دانشجویان هم‌مقطع خود یا مقاطع پایین‌تر را آموزش می‌دهد. برای گرفتن کار TA باید مهارت speaking بالایی داشته باشید. بعضی دانشگاه ها از این جهت آزمون های speaking مثل TSE یا بخش TOFEL IBT speaking از داتشجویان متقاضی TA می‌گیرند.

• Internship

اینترشیپ یا کاراموزی نوعی از بورسیه تحصیلی است که دانشجو خارج از دانشگاه، و به صورت پاره وقت، برای یک شرکت کار می‌کند ولی چون هنوز دانشجو است و مدرکی دریافت نکرده، به عنوان متخصص شناخته نمی‌شود. در کارآموزی، دانشجو می‌تواند هم تجربه کسب کند و هم حقوق دریافت کند. البته حقوق دانشجویان از فارق التحصیلان کمتر است ولی می‌تواند هزینه‌های تحصیلی را تا حد زیادی پوشش دهد. حقوق کاراموزی شرکت‌ها بسیار بیشتر از RA و TA است. برای گرفتن فرصت کاراموزی تابستان، باید از زمستان سال پیش اقدام کرد. بسیاری از شرکت‌ها اطلاعات موقعیت‌های کاراموزی خود را در بازه دسامبر تا می هر سال، در وبسایت خود قرار می‌دهند.

۵. بورسیه تحصیلی برای افراد خاص

منظور از بورسیه تحصیلی برای افراد خاص، کمک هزینه شایستگی (MERIT based scholarship) است که به دانشجویان ممتاز از نظر علمی داده می‌شود. این بورسیه‌ اغلب به دانشجویان با شرایط معدل بالا و دارای مقاله ISI و نمره بالای زبان تعلق می‌گیرد. هر سال رقابت زیادی بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی سراسر دنیا برای کسب این نوع بورسیه شکل می‌گیرد. کسانی که رزومه بهتری دارند انتخاب شده و بسته به میزان بودجه دانشگاه، به آنها اسکالرشیپ تعلق داده می‌شود.

۶. بورسیه کم‌درآمدها (Financial Need)

این نوع بورسیه تحصیلی به کسانی تعلق می گیرد که از خانواده‌هایی کم‌درآمد با سطح سواد پایین هستند. این دانشجویان وضعیت درسی خوبی دارند ولی توانایی پرداخت هزینه‌های دانشگاه را ندارند. معیار سنجش سطح مالی خانواده دانشجویان خارجی، میزان درآمد فرد، سطح پیشرفته بودن و شرایط بین‌المللی ارز رایج کشور مبدا است.

۷. کمک هزینه مناطق خاص (Regional)

این بورسیه‌های تحصیلی یا اسکالرشیپ ها به مناطق یا کشورهای خاص (هند، آسیای شرقی خصوصا چین و کره، کشورهای آفریقایی) تعلق دارد. برای برخی کشورهای منطقه خاورمیانه مانند عراق و افغانستان نیز به دلیل جنگ زده بودن این کشورها امکانات و بورسیه‌های خاصی مد نظر گرفته شده است.

۸. فرصت مطالعاتی

نوع دیگری از بورس تحصیلی، برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری و اساتید دانشگاه وجود دارد که با نام فرصت مطالعاتی شناخته می‌شود. فرصت مطالعاتی، فرصتی است که برای تقویت سطح علمی دانشجو به همراه کسب تجربه در حوزه تخصصی به وی داده می‌شود. بر خلاف دوره کارآموزی، فرصت مطالعاتی همیشه دارای حقوق است و بعنوان دوره ای با هدف ارنقا سطح دانش و تجربه فرد در طول تحصیلات تکمیلی است.

شرایط اخذ بورسیه تحصیلی

شرایط اخذ بورسیه تحصیلی به عوامل گوناگونی از جمله نوع بورسیه، دانشگاه، مقطع تحصیلی و کشور مقصد بستگی دارد. اما برخی شرایط عمومی برای گرفتن بورسیه تحصیلی تقریبا در میان تمامی دانشگاه‌ها مشترک هستند. شرایط اخذ بورسیه تحصیلی عبارتند از:

• معدل بالای ۱۶ آخرین مدرک تحصیلی.
• مدرک زبان با حداقل نمره 6.5 برای آیلتس ۸۰ برای تافل.
• حداکثر سن برای پذیرش در مقطع کارشناسی 25 و برای تحصیلات تکمیلی 30 سال.

اخذ مدرک زبان بین المللی با نمره بالا همواره یکی از موانع مهم دانشجویان در دستیابی به بورسیه‌های تحصیلی به شمار می‌رود. شرکت در دوره های کالج زبان خارجه می‌تواند کمک بزرگی برای کسب نمره بالا در آزمون‌های بین المللی زبان باشد.

مدارک لازم برای دریافت بورسیه تحصیلی

در این بخش از مقاله مدارکی را که به طور مشترک برای دریافت بورس تحصیلی لازم است شرح خواهیم داد.

1. فتوکپی شناسنامه برابر اصل شده همه اعضای خانواده، با ترجمه رسمی به زبان کشور مقصد و مهر شده توسط دادگستری.
2. مدارک مقاطع تحصیلی پیشین دانشجو به همراه ریز نمرات مربوطه، ترجمه شده به صورت رسمی همراه مهر دادگستری.
3. کپی برابر اصل صفحات پاسپورت به همراه مُهر برابر اصل و تائیدیه وزارت دادگستری (گذرنامه باید حداقل تا 6 ماه اعتبار داشته باشد)
4. مدارک بانکی از جمله گردش حساب و گواهی تمکن مالی، ترجمه شده به زبان کشور مقصد.
5. مدارکی که خود دانشگاه عنوان کرده و تکمیل و ارسال آنها توسط دانشجو.
6. ارائه مدرک زبان معتبر با نمره قابل قبول (آزمون‌های تافل و آیلتس برای زبان انگلیسی، DELE برای زبان اسپانیایی، DELF برای زبان فرانسوی و DSH, TestDaF, OSD, telc برای زبان آلمانی).
7. انگیزه‌نامه: انگیزه‌نامه بیانیه‌ای 400 کلمه‌ای شامل دلایل دانشجو برای انتخاب آن دوره و رشته تحصیلی و اهداف شغلی‌ اوست. همچنین باید بطور خلاصه شرحی از خصوصیات متقاضی بورسیه تحصیلی در انگیزه نامه نوشته شده باشد. این نامه باید صادقانه باشد و با مدارک تحصیلی و نمرات دانشجو همخوانی داشته باشد).
8. توصیه‌نامه: توصیه‌نامه‌ها باید از طرف نفر یا دو نفر از اساتید یا اشخاصی که نظارت بر دانشجو داشته، نوشته شده باشد. این نامه به ارائه دهنده بورسیه تحصیلی اطلاعات بیشتری در مورد ویژگی‌ها، مهارت‌ها و ظرفیت‌های فکری متقاضی می‌دهد)
9. رزومه یا CV که شامل تمام تجربیات تحصیلی، سرگرمی‌ها، علایق، دستاوردها و مهارت‌های اجتماعی می‌شود. مهارت‌های زبانی، رایانه‌ای، کار داوطلبانه و سایر دوره‌هایی را که فرد گذرانده است (حتی دوره‌های کوتاه) می‌توانند در رزومه فرد بیان شوند. صداقت شرط اصلی برای نوشتن رزومه است.
10. ارائه فرم درخواست پذیرش، ترجمه شده به زبان کشور مقصد.
11. پرداخت هزینه ارزیابی درخواست پذیرش.
12. ارائه مقاله، نمونه کار یا Portfolio (مخصوص رشته های هنر) نیز در صورتی که موجود باشند امتیاز ویژه‌ای برای متقاضی به همراه خواهد داشت.

آماده سازی برخی از مدارک مانند رزومه و انگیزه نامه به کمک و توصیه کارشناسان نیاز دارد. بهره‌مندی از خدمات مشاوره تخصصی آریا دانش در این زمینه فرایند دریافت بورسیه تحصیلی را تا حد زیادی تسهیل خواهد نمود.

بهترین کشور ها جهت دریافت بورسیه تحصیلی

معیارهای متفاوتی برای تعیین بهترین کشور برای دریافت بورسیه تحصیلی وجود دارد. این معیارها شامل فرهنگ کشور مقصد، استانداردهای رفاهی، نرخ بیکاری، نرخ تورم، هزینه‌های زندگی، هزینه‌های تحصیلی و امکان اخذ اقامت و تابعیت کشور مقصد هستند. انتخاب کشور تماما وابسته به معیارهای مد نظر متقاضی است. با درنظر گرفتن همه این معیارها، ایرانی‌ها بیشتر کشورهایی نظیر انگلستان، ایتالیا، روسیه، چک، آلمان، سوئد، نروژ، لهستان و ترکیه را برای تحصیل انتخاب می‌کنند. در این بین کشور ایتالیا شرایط مناسبی را برای اخذ بورسیه تحصیلی بویژه برای متقاضیان علاقه مند به تحصیل پزشکی در اروپا دارد. کشورهای کانادا و آمریکا نیز بویژه برای مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری گزینه مناسبی برای دریافت بورسیه تحصیلی هستند.

شرایط دریافت بورسیه تحصیلی اروپا

تحصیل در اروپا معمولا با هزینه های بالا و تحصیل در دانشگاه های گران قیمت همراه است، اما معمولا راهی برای تحصیل رایگان وجود دارد. اروپا می‌تواند مکانی عالی برای پیشرفت تحصیلی و موفقیت‌های پس از تحصیل مثل استخدام و ارتقای شغلی باشد.

عموما دانشجویان متقاضی بورسیه تحصیلی باید در مقطع تحصیلی قبلی خود معدل بالا و سطح زبان خوب و در بسیاری از موارد مقالات و رزومه علمی پرباری داشته باشند تا شانس بیشتری برای گرفتن بورسیه رایگان بدست آورند. در ادامه به معرفی معروف‌ترین بورسیه‌های تحصیلی اروپایی می‌پردازیم:

1. بورسیه اراسموس موندوس اروپا (Erasmus Mundus)

برنامه بورسیه اراسموس با حمایت اتحادیه اروپا با هدف اعطای کمک هزینه‌های مالی به دانشجویان سراسر جهان برای تحصیل در موسسات منتخب اروپا، راه اندازی شد. اراسموس از دوره‌های کارشناسی‌ارشد و دکتری، که توسط کنسرسیوم موسسات آموزش عالی اتحادیه اروپا و سایر نقاط جهان راه اندازه شده حمایت می‌کند. اراسموس تعدادی بورسیه تحصیلی برای دانشجویانی که دوره کارشناسی ‌ارشد تحصیل می‌کنند، تامین می‌کند. از سال 2010 نیز بورسیه‌های تحصیلی اراسموس برای دانشجویان دکتری دردسترس قرار گرفت. این بورسیه تحصیلی هزینه‌های تحصیل دانشجو، زندگی و بیمه وی را در مدت زمان تحصیل و اقامت در اروپا پوشش می‌دهد.

2. بورسیه‌های امیلی بوتمی (Emily Boutmy)

این بورسیه تحصیلی مخصوص دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد در خارج از اتحادیه اروپا است.

سوالات متداول